Ne yazık ki, evcil hayvanlara yönelik bulunan reçeteli diyetler, bir köpek ya da kedinin tüketimi için aslında kullanılmaması gereken, inanılmaz derecede sağlıksız içerikler içerir.
Herhangi bir mama etiketinde görebileceğiniz bu bileşenler, reçeteli mamaların çoğunda baş sırayı almaktadırlar. “Brewerpirinci, mısırgluteni, tavuk unu, mısırgluteni, tahıllar vb”.
İnceleyeceğimiz ilk madde, Brewer pirincidir. Brewer pirinci, normal koşullarda köpek veya kedi dostlarımıza hiçbir fayda sağlamayacak, besin değeri olmayan bir karbonhidrat ve dolgu maddesidir. Normalde bu pirincin kullanılmasının sebebi, tahıl olmasından kaynaklı mükemmel bir dolgu maddesi olup, ucuz, elde edilmesi kolay, insan tüketimi amacıyla estetik olarak tercih edilmeyen, kırık ve şekilsiz parçalar olmasıdır. Eğer ki evcil hayvanınız kronik ishal gibi bir sindirim bozukluğu yaşıyor ve bu maddenin ağırlıkta olduğu bir mama kullanıyorsa, aslında iyileştirici etkisinden kaynaklı değil, kedi/köpeğinizin sindirim sistemini tıkayacağından dolayı dışkısının sertleşmesine ve ishalin önlenmesine yardımcı olacaktır.
Normalde kedi/köpek dostlarımızın dışkılarının çiğ gıda yediklerinde daha küçük olmasının sebebi, etin neredeyse tamamını kullanabilmeleridir. İşlenmiş gıdaların tüketimiyle vücuda giren ve kullanamadıkları materyali dışkıyla atmak zorundalar ve bu neredeyse yediklerinin tamamı. Yani dışarıdan baktığımızda, bu gıdaların kullanımı evcil hayvanların sindirim sorunlarına yardımcı oluyor gibi gözükse de aslında sadece evcil hayvanlar için faydası olmayan – belki de zararı olan – maddelerin kullanımıyla sorunu maskelemenin bir yolu olmaktadır.
Bununla birlikte, gereksiz dolgu maddeleri kullanmak yerine sağlıklı bir probiyotik (keçi sütü, kefir gibi) kullanmak, yalnızca köpeğinizin/kedinizin sindirim sistemini değil, aynı zamanda genel sağlığını da iyileştirecektir.
Diğer bir bileşen olan mısır, köpekler, kediler ve hatta insanlar için sindirilmesi çok zor olan besin maddesidir. Evcil hayvan gıda endüstrisinde mısır kullanılmasının temel nedeni tamamen ucuz olmasından kaynaklanır. Mısır glüteni, mısır koçanı çıkarıldıktan sonra kalan mısırın bir yan ürünüdür. Başka bir deyişle, insanların koçanın üstündeki mısır taneciklerini yedikten sonra attığı bölümdür. Bu madde genellikle hayvan yemi veya gübre veya çiftçiler tarafından herbisit için kullanılmaktadır.
Tavuk unu (chicken meal), aslında bir yan üründür, yani insan tüketimi için onaylanmayan, hayvanların kesilip tüm yenilebilir kısımları alındıktan sonra kalan artıklara verilen addır. Tavuk ununun elde edilmesinde kullanılan bu tavuk parçaları hangi kısımlardır sizce? Kemik? Cilt? Tüyler? Gaga? Ne yazık ki, cevap her zaman farklı olacaktır çünkü içeriğin kaynağını açıklamak zorunda olduğuna dair bir mevzuat bulunmamaktadır. Normal koşullarda zaten tavuk bazı kedi ve köpek dostlarımızda en sık görülen besin alerjisi olmaktayken üzerine bu kaynağı belli olmayan tavuk yan ürünleri katılarak hazırlanan mamalar bu riski arttırmaktadır.
Tahıllar, iltihaplanmaya, idrar yolu enfeksiyonlarına, sindirim sistemi problemleri ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir, hatta varolan durumun daha da kötüleşmesini sağlayabilmektedir. Tahıllar ayrıca kuru mama taneciklerinde yüksek oranda bulunan şekere hızlıca metabolize olur, bu da kan insülin seviyesinin ani yükselmesine yol açarak diyabete, kilo alımına ve buna bağlı şekillenen obeziteye sebebiyet verir. Bu üç sağlık sorununun şekillenmesi birbirleriyle çok yakından ilişkilidir.
Reçeteli diyetlere mantıksal bakar ve eleştirel düşünürsek, saydığımız bu bileşenlerin evcil hayvan sağlığını iyileştirmeyeceğini, bunun yerine mevcut sağlık sorunlarını (tedavi edip iyileştirmedikleri gibi) maskeleyeceklerini ve birçok durumda da sağlık sorunlarını daha da kötüleştireceklerini görebiliriz.
Veteriner Hekim Aslıhan Sevin
